विज्ञानमा रूचि हुनेका लागि हप्तादिन यतादेखि एक सन्सनीपूर्ण खबर आइरहेका छन् । समाचारअनुसार इटालियन वैज्ञानिकहरूको एक टोलीले हालै पहिलो पटक प्रकाशलाई ‘जमाउन’ सफल भएका छन्।
यो ऐतिहासिक खोजको नेतृत्व CNR Nanotec का वैज्ञानिक एन्टोनियो जियानफाते र पाभिया विश्वविद्यालयका प्राध्यापक डाभिडे निग्रो ले गरेका हुन्। उनीहरूको अनुसन्धानले विज्ञानमा नयाँ तरंग ल्याएको छ। परम्परागत रूपमा, प्रकाशलाई तरंग (Wave) वा कणका (Particle) रूपमा मात्र बुझिन्छ, तर अब वैज्ञानिकहरूले यसलाई ठोस (Solid) जस्तै अवस्थामा बदल्न सक्ने प्रमाणित गरेका छन्।
‘फोटो क्युब्स’ के हुन् र यो कसरी सम्भव भयो?
फोटोनहरू भनेको प्रकाश वा कुनै पनि विद्युतचुम्बकीय विकिरणका सूक्ष्म कणहरू हुन्, जसले उर्जा बोक्छन् तर तिनीहरूको मास भ्यालु भने हुँदैन। तर वैज्ञानिकहरूले अत्यन्त न्यून तापक्रम र क्वान्टम फिजिक्सका प्रविधिको प्रयोग गरेर फोटोनहरूलाई ठोस पदार्थको रूपमा व्यवहार गर्न बाध्य पारिदिएका छन्।
सामान्यत: प्रकाश कुनै सतह वा वातावरणमा निरन्तर गतिको रूपमा फैलिन्छ तर जब फोटोनहरूलाई विशेष क्वान्टम सामग्रीहरू (Quantum Materials) को बीचमा ‘फँसाइन्छ’, तिनीहरू आपसमा जडान भएर ठोस जस्तै व्यवहार गर्न थाल्छन्। यस्तो अवस्थामा, तिनीहरू ‘फोटो क्युब्स’ मा परिणत हुन्छन्—जसमा प्रकाश अब तरंग जस्तै नभई एक निश्चित आकार र सीमाभित्र ठोस पदार्थको रूपमा रहन्छ।
भविष्यको सम्भावना:
वैज्ञानिकहरूको यो खोजले क्वान्टम कम्प्युटिङ, अप्टिकल सञ्चार, र समय यात्रा सम्बन्धी अनुसन्धान नयाँ चरणमा प्रवेश गर्ने संकेत दिएको छ। साथसाथै यो अनुसन्धानको उपलब्धीले केही जटिल संशयहरू जन्माइदिएको छ :
अब प्रकाशभन्दा छिटो यात्रा सम्भव छ?
अल्बर्ट आइन्स्टाइनको सापेक्षतावादको सिद्धान्त अनुसार, कुनै पनि भौतिक वस्तु प्रकाशको गतिभन्दा छिटो जान सक्दैन। किनकि वस्तुको गति बढ्दै जाँदा, यसको ऊर्जा (Energy) र पिण्ड (Mass) अनन्तसम्म पुग्छ, जुन भौतिक विज्ञानको नियमानुसार असंभव कुरा हो।
कुनै भौतिक बस्तुको गति प्रकाशभन्दा ज्यादा बढाउन नसके पनि स्वयम् प्रकाशकै गतिलाई घटाउन र अन्तिममा जमाएर राख्नै सकिने भएपछि के गति सम्बन्धी नियमहरू परिवर्तन हुन सक्छन्?
ट्विन प्याराडक्स र टायम ट्राभल
सापेक्षतावादकै आधारमा एउटा प्रसिद्ध सिद्धान्त बनेको छ—ट्विन प्याराडक्स अर्थात जुम्ल्याहा विरोधाभास । यो सिद्धान्त अनुसार जुम्ल्याहा मध्ये एक जनालाई प्रकाशको गतिसँगै ८० बर्षसम्म अन्तरिक्ष यात्रा गराउने हो भने उसको लागि समय ढिलो बित्छ त्यसैले ऊ जवानै हुनेछ हुन्छ । तर ऊ पृथ्वीमा ओर्लदाँ उसको जुम्ल्याहा भाइ बुढो भैसकेको हुनेछ ।
अहिले सम्म, कुनै पनि वस्तु प्रकाशभन्दा छिटो जान सकेको छैन, तर वैज्ञानिकहरूले प्रकाश नै ‘स्थिर’ गर्न सक्ने भएपछि, के ट्विन प्याराडक्सको नियम पनि नयाँ तरिकाले व्याख्या हुन सक्छ?
अथवा यसकै कारणले के हामी भविष्य वा विगत विचरणमा जान सक्नेछौं? 
स्रोतहरू :
0 Comment:
Post a Comment