घोडा, प्रेम र बिम्बहरू

प्रिय विपश्वी,
तिम्रो कविता पढेपछि यो लेख्दैछु ।
नेपालका राणाहरुकै जस्तो अवस्था थियाे युरोपका धेरै राजपरिवारको । एलिनोर हर्मनको एउटा किताब छ, सेक्स विद द क्विन । राजकीय यौन जीवनको दारुणिक कथा छ यसमा । पुरुष शासकहरुलाई एउटै समस्या हुन्थ्यो  वंश कायम गर्ने । काँचै उमेरदेखि दिनहुँ अनेकथरी महिलासँग सम्बन्ध राख्ने उनीहरु आफ्नै रानीसँग तयार हुन सक्दैनथे । उनीहरु बरन्डामा बस्थे र तल घोडाघोडीलाई क्रिडा गर्न लगाउँथे । सायद एडल्ट चलचित्रको प्रारम्भिक पात्र नै घोडा हुनुपर्छ । दर्शक थिए महाराजहरु । प्राणीहरुमध्येमा सर्वाधिक कामुक लाग्ने खाले यौन क्रियाकलाप गर्ने जनावर हो घोडा । त्यसैको प्रभाव हो बिपीको ‘कर्णेलको घोडा’ । घोडाको क्रिडा हेरेर मात्तिएपछि हतारहतार खोपीमा छिर्थे । पहिल्यै तयारी राखिएकी रानीसँग सहबास गर्थे, सायद बलात्कार हुन्थ्यो त्यो ।
राजारानीको सेक्स प्रेमका लागि कम वंश विस्तारका लागि ज्यादा हुन्थ्यो । रानीहरुबाट तलमाथि भएर वंश बिग्रन सक्ने भयमा उनीहरुलाई खोपीमा राखिन्थ्यो । महिला सुसारेसँगै सुताइन्थ्यो । लाचार रानीहरु लेस्बियानिटीको अभ्यास गर्थे ।
घोडा प्रेमको मात्रै होइन बलात्कारको पनि बिम्ब हो ।
घोडाका बारेमा जति कुरा पश्चिममा छ, अरबमा छ, त्यत्ति पूर्वमा छैन । घोडाका बारेमा बनाइएका बिम्बहरु घोडाको मान्छेसँगको सम्बन्धका कारण बनेका हुन् । घोडीसँगका सम्बन्धले होइनन् ।
घोडाको शरीर, यसको सुडौलता, लामो समयसम्म चल्ने यौन क्रिडा, अरु जनावरको भन्दा सफा र आकर्षक यौनाङग ।… जनावरहरुम सबैभन्दा सेक्सी जनावर हो यो । भनिन्छ, अरबियन घोडीको यौनाङ्ग मान्छे पुरुषलाई समेत लोभ्याउने खालको हुन्छ । घोडापुरुषको कुरै भएन ।
घोडाको प्रेमको किस्सा घोडीकै करामत हो । घोडा कर्ता हो, कारक होइन ।
कृष्णलाई केशव पनि भनिन्छ । किन कि उनले केशी नाम गरेको घोडा राक्षसलाई मारेका थिए । मिथिकल साइकोलोजीले भन्छ  केशी नामको घोडा कृष्णभन्दा पनि सेक्सी थियो । कृष्णले ईश्र्याले मारेका हुन् ।
घोडाको कुरा गर्दा याद आउँछ स्टपिङ बाइ द वुड अन स्नोई इभिनिङको पात्र घोडा । कवि रोबर्ट फ्रस्टको यो कविताको अन्तिम लाइन धेरैले सम्झन्छन् । तर मलाई सम्झनामा आउने चाँहि बिचको लाइन हो ।
थ ष्तितभि जयचकभ mष्नजत तजष्लप ष्त त्रगभभच
त्य कतयउ धष्तजयगत ब ाबचचजयगकभ लभबच ।
यो सानो घोडाको अर्थ यहाँ मान्छेको अन्तरचक्षु हो । जंगललाई पहिला सुन्दर तर पछि डार्क एन्ड डिप देख्ने कविको घोडाले भने त्यो हिउँले ढाकिएको जंगल र जमेको ताललाई सुन्दर देख्न सक्दैन । ग्रिकहरु सोच्छन्, हामी सब एउटा अदृश्य घोडामा सवार छौं— कालको घोडा ।
पूर्वीय दर्शनमा कृष्ण सारथि भएको चारघोडे रथ, सूर्यदेव चढ्ने घोडा, बुद्धको कन्थक, आदिको प्रसंग सम्झनामा आउँछ । अश्वमेध यज्ञमा घोडाको तागत अनुमान गर्न सकिने गरी छ । यो यज्ञहरुको पनि यज्ञ जो हो । सम्झनामा डिएच लरेन्सको रकिङ हर्स विनर पनि आउँछ । घोडालाई पागलपन, वस्तुवादिता र द्रव्यतागतको विसंगत विम्बको रुपमा राखिएको छ त्यहाँ ।
टाढा कतैबाट यतिखेर ग्रिसहरुको ग्रे पोनी वा एउटा फरक युनिकोर्न हिन्हिनाएको सुन्दैछु म यतिबेला । लास्ट अफ् द मोहिकन्सको कोरस जस्तो ।
मलाई मन पर्ने जनावरमा घोडा नै हो । चरामा काग । जलचरमा जेली फिस् ।
घोडाको किस्सा नभएको संसारमा कुनै धर्म नै छैन । घोडा संसारका हरेक भाषामा पाइने शब्द पनि हो । सबै संस्कार र संस्कृतिमा यसको महिमा छ । घोडाको बिम्ब प्रयोग नभएको कुनै साहित्य छैन संसारमा । घोडाको नामबाट कहिल्यै कुनै लामो रेस प्राय हुँदैन । तर पनि लामो रेसको घोडा भन्ने शब्दावली चल्तीमा छ ।
जे एम सिन्जेको नाटक छ एउटा  राइडर्स टु द सी । आफ्नो वंश धान्ने अन्तिम छोरालाई मेलामा पठाउनु अघि एउटी बुढी आमाले सपनामा देखेको घोडा आउँछ मेरो मनमा । सोही घोडाले पछारिदिएर समुद्रमा खसेर मर्छ त्यो बुढीको अन्तिम जीवित छोरो । घोडा मृत्युको विम्ब पनि हो । हाम्रोतिर खाटका चार खुट्टा समातेर लैजान यमराजका चार दूत आउँछन् भनिन्छ । आयरल्यान्डको त्यो टापुमा मृत्युको बिम्ब भनेकै घोडा हुँदोरहेछ । जब पानीमैं डुबेर मर्ने पक्का हुन्छ, पौडन जानेको भन्दा नजानेकै बेस हुन्छ । समुद्र किनारको रैथाने त्यो केटोका पूरै वंशजले पौडन सिकेनन् तर घोडचढी सिके । पौडन जान्ने मान्छेको मृत्यु झन् डरलाग्दो हुन्छ, जब समुद्रको कुरा आउँछ । यही इम्प्रेसनमा द वेस्ट ल्यान्डका सर्जक टी एस इलियटले लेखेका छन् कतै  ‘मलाई पानी यति मन पर्छ कि म डुबेर मर्न चाहन्छु । यसैले मैले पौडी खेल्न सिकिन ।’ पानीमा डुबेरै मरेको हो कवि शेली ।
पानीमा डुबेर मर्न चाहने र मरेका सर्जकहरूको नाम गुगलले पनि बताउला । लिस्ट लामो छ । म गुगलमा नआउँला तर छु । मैले ‘पानी’ शीर्षकको कविता लेखेको थिएँ ।
वरिपरि खेलाएर सतत् माछाहरु
अर्को जन्म छ भने कतै
मलाई पानी भएर जन्मने ईच्छा छ
मेरो ईश्वर,
म तँलाई मैंभित्र डुबेर मरेको हेर्न चाहन्छु ।

Published at:
http://www.nepalayanews.com/archives/category/%e0%a4%9c%e0%a5%8b%e0%a4%a1-%e0%a4%b0-%e0%a4%98%e0%a4%9f%e0%a4%be%e0%a4%8a%e0%a4%b9%e0%a4%b0%e0%a5%81